Jeżyny

Jeżyny, nazywane też ostrężynami, należą do najstarszych owoców, znanych już w czasach prehistorycznych. Wyglądem zbliżone są do malin, mają jednak ciemniejszą barwę - od fioletu po czerń. Niegdyś krzewy jeżyny porastały dzikie tereny Eurazji i Ameryki Północnej, dziś występują niemal na całej kuli ziemskiej.

W skład owoców jeżyny wchodzą cukry, kwasy organiczne, witaminy z grupy B, witamina C, prowitamina A, garbniki, a także związki mineralne potasu, wapnia i magnezu.  Owoce jeżyny mają korzystny wpływ na pracę przewodu pokarmowego, jak również układu nerwowego, ponieważ wykazują właściwości uspokajające. Z dojrzałych jeżyn można wyciskać sok i używać go do sporządzania okładów na krosty, wypryski i liszaje. Zawarte w jeżynach garbniki, barwniki, a także potas i magnez wykazują dużą skuteczność w uszczelnianiu naczyń krwionośnych, a ponadto tonizują pracę serca. Owoce jeżyny wzmacniają odporność organizmu oraz korzystnie wpływają na neurozy klimakteryjne. Duża zawartość wapnia wzmacnia kości i zapobiega osteoporozie, dlatego jeżyny szczególnie zalecane są kobietom w okresie menopauzy. Dzięki obecności potasu i magnezu regulują ciśnienie krwi i wpływają pozytywnie na układ nerwowy.Spośród antocyjanów najczęściej występującym w owocach jeżyny jest cyjanidyno-3-glukozyd. Towarzyszy mu cyjanidyno-3-rutynozyd oraz pochodne antocyjanów acylowanych. Jeżyny zawierają także wiele fenolokwasów, takich jak kwas p-hydroksybenzoesowy, prokatechowy, gallusowy czy chloro genowy. Ogólna zawartość substancji przeciwutleniających jest zbliżona do wartości oznaczonej w owocach borówki czernicy i wynosi 6 mmol/100 g. Jeżyny dziko rosnące zawierają nieco więcej tych substancji niż jeżyny uprawiane. Aktywność przeciwutleniająca wynika głównie z obecności polifenoli, gdyż podobnie jak w większości owoców jagodowych zawartość karotenoidów i witaminy C jest dużo mniejsza. Spośród wszystkich związków polifenolowych występujących w owocach jeżyny, największy udział mają antocyjany (glukozydy cyjanidyny) i flawonole (kwercetyna) zlokalizowane w miąższu, a także kwas elagowy, procyjanidyny i epikatechiny obecne w nasionach. Kwas elagowy powoduje, że jeżyny mają działanie napotne i wykrztuśne. Owoce te są od lat wykorzystywane w medycynie ludowej i ziołolecznictwie właśnie dzięki zawartości związków biologicznie aktywnych.

Jeżynami możemy zajadać się na surowo, ale możemy z nich również przygotować przetwory: konfitury, dżemy, soki, kompoty, a także wina, nalewki i likiery. Jeżyny są także idealnym dodatkiem do wypieków i deserów. Można je także wykorzystać do dekoracji ciast, tortów, tart, puddingów. Doskonale łączą się z produktami mlecznymi (mlekiem, jogurtem czy maślanką).Świetnie nadają się do przyrządzania koktajli mlecznych.
Przepis na sok z jeżyn